iRead Mobile Library ห้องสมุดติดล้อคันแรกของไนจีเรีย 20 พฤษภาคม 2020 – Posted in: People & Places

ฟุนมิ อิลลอรี่ (Funmi Illori) ผู้หญิงเก่งแห่งไนจีเรีย คือ ผู้ก่อตั้งโครงการ iRead Mobile Library ที่เปิดตัวด้วยห้องสมุดติดล้อคันแรกของไนจีเรีย ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของความฝันที่ยิ่งใหญ่ไปกว่านั้น นั่นคือการสร้างเครือข่ายการอ่านที่ใหญ่ที่สุดในทวีปแอฟริกา

ความไม่รู้หนังสือเป็นปัญหาใหญ่ของกาฬทวีป เช่นเดียวกันกับประเทศไนจีเรีย ที่มีอัตราการรู้หนังสือเพียง 62% และถ้าจำแนกเป็นเพศชายหญิง จะพบว่าผู้หญิงรู้หนังสือน้อยกว่าผู้ชายเป็นอันมาก ที่เป็นเช่นนี้เพราะข้อจำกัดทางสังคม และการสนับสนุนการศึกษาของภาครัฐยังไปไม่ถึงประชาชนส่วนใหญ่

เด็กนักเรียนชาวไนจีเรียนนั่งอ่านหนังสือบนรถห้องสมุดเคลื่อนที่ (Image cr. : arabnews.com)

ฟุนมิ อิลลอรี่ หญิงสาวชาวไนจีเรียน คือดาวเด่นที่โดดออกมาจากประชากรส่วนใหญ่ในประเทศไนจีเรีย เธอสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาโทในสาขาจิตวิทยาการศึกษา ความกล้าคิด กล้าฝัน ทำให้เธอได้รับการคัดเลือกจากอดีตประธานาธิบดี บารัค โอบาม่า ให้เข้าร่วมโครงการ Mandela Washington Fellow for the Young African Leadership Initiative programme ในปี 2015 การเข้าร่วมอบรมในครั้งนั้น ทำให้เธอเขียนแผนที่ความฝันได้อย่างชัดเจน ภายใต้ชื่อโครงการ iRead Mobile Library ซึ่งต่อมาได้รับทุนสนับสนุนจากรัฐบาลไนจีเรีย

ฟุนมิ อิลลอรี ขณะสอนเด็กๆ ให้อ่านหนังสือ (Image cr. : aljazeera.com)

โครงการของเธอไม่ได้เขียนขึ้นในวันสองวัน เธอค้นพบแรงบันดาลใจในการต่อสู้กับความไม่รู้หนังสือของชาวไนจีเรียมานานนับทศวรรษ ย้อนหลังไปเมื่อสิบกว่าปีก่อน เธอเคยทำโครงการ “หนังสือในตะกร้า” (Book in the Basket) ที่หอบหิ้วหนังสือหนึ่งตะกร้า แผ่นซีดีหนึ่งตะกร้า ไปเดินเคาะประตูทีละบ้านเหมือนเซลล์แมนขายกาละมังซักผ้า ปรากฎว่ามีคนตอบรับดี แต่ผู้ใหญ่ที่ยืมหนังสือไป กลับไม่อ่าน จะด้วยเหตุใดก็ตาม เธอจึงคิดว่าการปลูกฝังความรักในการอ่านควรเริ่มในเด็กเล็กน่าจะเห็นผลกว่า
โครงการ “หนังสือในตะกร้า” จึงถูกพับเก็บไปตามระเบียบ แต่ความฝันที่จะสร้างสังคมแห่งการรู้หนังสือโดยเริ่มในไนจีเรียและจะขยายไปทั่วทวีปแอฟริกาไม่เคยหายไปจากใจเธอ เมื่อเธอได้รับงบประมาณสนับสนุนก้อนแรกจากภาครัฐ จึงนำไปซื้อรถหกล้อ มาตกแต่งภายในเป็นห้องสมุด มีบันไดให้เด็กปีนขึ้นไปเลือกหนังสือด้วยตัวเองได้ และเก้าอี้เล็กๆ ให้เด็กๆ นั่งในรถได้ 7-8 ตัว ห้องสมุดติดล้อได้รับการตอบรับเป็นอย่างดีนับตั้งแต่ออกตัวเที่ยวแรก เสียงแตรรถคือสัญญาณที่เด็กๆ รอคอย ราวกับพวกเขารอรถไอศครีมก็ไม่ปาน

ห้องสมุดเคลื่อนที่ iRead Mobile Library วิ่งอยู่ในไม่กี่เมืองแถบตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศไนจีเรีย ในแต่ละวันจะวิ่งไปตามโรงเรียน 6 แห่ง เพื่อจัดเวิร์คช็อปการอ่านให้กับเด็ก ส่วนวันเสาร์-อาทิตย์ จะไปทำกิจกรรมกับเด็กๆ ในชุมชนแออัด พร้อมกับจิตอาสา ถึงวันนี้โครงการขยายผลจากรถห้องสมุด 6 ล้อ 1 คัน วันนี้เธอมีห้องสมุดมินิบัสเพิ่มอีก 3 คัน และมีเจ้าหน้าที่มาร่วมในโครงการอีก 13 คน มีหนังสือ 16,000 เล่มให้เด็กๆ 200 โรงเรียนได้ยืมอ่าน

ฟุนมิ อิลลอรี คุยกับเด็กๆ ที่มาอ่านหนังสือกับโครงการ ถ่ายเมื่อวันที่ 30 มกราคม 2018 ที่เมือง Lagos (Image cr. : STEFAN HEUNIS/AFP/Getty Images)

ในโครงการนี้ มีโปรแกรมการพัฒนาการอ่าน ที่มีการวัดผล และติดตามผลผ่าน iReflect Journal ซึ่งเด็กๆ จะต้องยืมหนังสือไปอ่านสัปดาห์ละ 1 เล่มพร้อมทั้งเขียนรีวิวอย่างต่อเนื่อง ซึ่งเด็กทุกคนได้เห็นพัฒนาการด้านการอ่านและการเขียนของตนเอง เป็นที่น่าพอใจ นอกจากสอนให้เด็กรู้หนังสือแล้ว เธอยังเป็นทูตสีเขียวของ United Nation Carbon Credit Network ที่ปลูกฝังเด็กๆ เรื่องการพลังงานสะอาด และการลดโลกร้อนไปพร้อมกัน

ในประเทศที่หนังสือแพงมากและโอกาสทางการศึกษายังไม่ทั่วถึง โครงการ iReading Library จึงฉายแสงแห่งความหวัง เธอเชื่อว่าถ้าเราหว่านเมล็ดพันธุ์ที่ดีลงไปบนดิน ถึงแม้ว่าดินจะไม่ดี แต่สักวันหนึ่งต้นไม้อาจจะงอกงามขึ้นมาได้ อีกนัยหนึ่งก็คืออย่ารอให้พร้อม คนเราถ้ามีความฝันแล้วต้องลงมือทำทันที เพราะไม่ช้าก็เร็ว ความฝันนั้นจะเริ่มเป็นรูปเป็นร่างขึ้นมาสักวัน

อ้างอิง

• https://punchng.com/funmi-ilori-hits-the-road-with-nigerias-first-mobile-library/
• https://youtu.be/Qha7BZsW-GM
• https://www.sunnewsonline.com/funmi-ilori-why-my-mobile-library-is-making-waves/